De verborgen verleidingen van online gokken als thema voor mediawijsheid in de klas

Als onderwijsprofessional ben je dagelijks bezig met de complexe leefwereld van jongeren. Je bespreekt de impact van sociale media en de noodzaak voor een gezonde digitale balans. Maar terwijl de aandacht vaak uitgaat naar de bekende risico’s, is er een nieuwe, subtiele vorm van beïnvloeding die steeds meer terrein wint: de promotie van online gokken via de kanalen die jongeren het meest gebruiken, zoals TikTok, YouTube en Telegram.

De wereld die deze influencers presenteren, is die van flitsende, game-achtige gokkasten en de belofte van snelle winst. Wat ze tonen, is vaak een zorgvuldig geselecteerd fragment van wat een modern online casino te bieden heeft. 

Een platform als https://jack-top.org/ huisvest bijvoorbeeld meer dan 5000 spellen, van videoslots tot een live casino, en trekt spelers met specifieke welkomstbonussen en een VIP-programma voor loyale spelers. Het is dit complete, commerciële ecosysteem – de spellen, de bonussen, de loyaliteitsmechanismen – dat de basis vormt van de content die jongeren online zien, en waarover een kritisch gesprek in de klas nodig is.

De influencer als modern reclamebord

De verschuiving van traditionele reclame naar influencer marketing is een van de belangrijkste trends in de media, en dit geldt zeker voor de gokindustrie. In plaats van een reclamespotje, zien jongeren nu charismatische YouTubers en streamers die hun speelsessies live uitzenden. Ze vieren uitbundig hun (soms grote) winsten, leggen de spellen uit als een spannende game en creëren een gemeenschap van volgers. De indruk die hiermee wordt gewekt, is die van snel en makkelijk geld verdienen in een opwindende, game-achtige omgeving. Deze influencers tonen vaak eenzijdige, positieve ervaringen, wat een onrealistisch beeld schept van de werkelijke kansen en risico's.

Waarom worden jongeren zo gemakkelijk verleid?

Om leerlingen weerbaar te maken, is het belangrijk om te begrijpen waarom deze vorm van marketing zo effectief is. De technieken die worden gebruikt, zijn vaak geraffineerd en spelen slim in op de psychologie van de jonge kijker.

Ten eerste is er de normalisatie. Door gokken te presenteren als een reguliere hobby, net als het spelen van een videogame, wordt de perceptie van risico verlaagd. Het wordt neergezet als iets ‘normaals’ en sociaals, zeker als een hele vriendengroep dezelfde streamer volgt.

Ten tweede, de gamificatie. De online gokspellen zelf, met hun felle kleuren, snelle actie en beloningsgeluiden, lijken al enorm op de videogames die jongeren dagelijks spelen. Influencers versterken dit door de nadruk te leggen op het ‘spelelement’ en de ‘spanning’, waardoor de grens tussen een op vaardigheid gebaseerd spel en een op puur toeval gebaseerd kansspel vervaagt.

Ten derde is er het misleidende taalgebruik. Op platforms als Telegram wordt zelden gesproken over ‘gokken’. In plaats daarvan worden termen als ‘investeren’, ‘traden’ of ‘geld verdienen’ gebruikt. Dit creëert een gevaarlijke illusie dat het om een betrouwbare financiële strategie gaat in plaats van een kansspel met een groot risico op verlies.

Van de online wereld naar het klaslokaal

Hoe kun je als docent deze complexe materie concreet en behapbaar maken in de klas? Het onderwerp leent zich uitstekend voor een geïntegreerde aanpak in lessen als mediawijsheid, maatschappijleer of economie. Een effectieve methode is om te starten met een casestudy. Neem een (geanonimiseerd) voorbeeld van een influencer-video waarin online wordt gegokt en analyseer deze klassikaal. Stel kritische vragen die leerlingen aan het denken zetten: wat is het doel van deze video? Is dit puur entertainment of verkapte reclame? En welk eenzijdige beeld van gokken wordt hier gepresenteerd, waarbij de verliezen en risico's bewust buiten beeld worden gelaten?

Deze analyse vormt een perfecte brug naar het thema financiële geletterdheid. De belofte van ‘snel rijk worden’ die in dit soort video's wordt gesuggereerd, is een uitstekende aanleiding om te praten over de realiteit van geld, budgetteren en de onrealistische aard van dit soort schema's. Door te benadrukken dat tegenover elke grote winnaar duizenden verliezers staan, leren leerlingen om met een kritische blik naar elke belofte te kijken die te mooi lijkt om waar te zijn.

Tot slot kan het gesprek worden verbreed naar de maatschappelijke context. Leg uit dat Nederland niet voor niets strenge regels heeft voor gokreclames, juist om jongeren te beschermen. Bespreek het verbod op de inzet van rolmodellen en de verplichte leeftijdsverificatie. Door vervolgens te tonen hoe deze regels online, en met name via internationale influencers, eenvoudig te omzeilen zijn, creëer je bewustzijn over de beperkingen van wetgeving in een grenzeloze digitale wereld. Zo wordt een actueel online fenomeen een krachtige, praktische les in mediawijsheid.

Een mediawijze generatie als beste preventie

De strijd tegen de ongewenste beïnvloeding van jongeren wordt niet alleen gewonnen met verboden en restricties. De meest krachtige en duurzame vorm van preventie is educatie. Door jongeren de tools te geven om de commerciële boodschappen achter het entertainment te herkennen, kritische vragen te stellen bij wat ze online zien, en de psychologische trucs te doorzien, creëren we een mediawijze generatie. En een mediawijze jongere is een weerbare jongere, beter opgewassen tegen de verborgen verleidingen van de moderne digitale wereld. Dat is een les die verder reikt dan alleen het gokdebat, en een essentieel onderdeel vormt van de voorbereiding op een volwassen leven.